Witamina D oprócz wpływu na metabolizm kości, układu odpornościowego, wpływa niezwykle korzystnie na układ nerwowy i mięśniowy poprzez regenerację neuronów. Dodatkowo aktywuje białka obronne, stymuluje zdolność do regeneracji wątroby, a także wykazuje działanie ochronne przeciwko otyłosći, cukrzycy typu 1 i 2, nowotworom, np. jelita grubego. Jej rola jest równiez nieoceniona w dermatologii, jest wykorzystywana zarówno w terapii miejscowej jak terapii doustnej. Nasila naturalne procesy odpornościowe skóry, a także wpływa na procesy ochrony skóry przed mikroorganizmami. Reguluje syntezę katelicydyn, peptydów o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, które są kluczowe w takich schorzeniach dermatologicznych jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry otaz trądziku różowatym.
Synteza witaminy D
Witamina D (cholekalcyferol) należy do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, może być ona dostarczona do naszego organizmu w dwojaki sposób. Pierwszy mechanizm polega na syntezie cholekalcyferolu z 7-dehydrocholesterolu, który znajduje się przede wszystkim w keratynocytach warstwy rozrodczej. Do tego procesu niezbędne jest promieniowanie w zakresie UVB (290-320 nm). Następnie jeszcze nieaktywna forma witaminy D zostaje przekształcona w kalcyfediol i jest ona magazynowana w wątrobie. W następnej kolejności, w nerkach powstaje aktywna postać witaminy D, czyli kalcytriol, który jest hormonem. Drugim mechanizmem jest pozyskiwanie witaminy D za pomocą pożywienia. Witaminę D3 odnajdziemy, np. w mięsie, rybach tłustych (makrela, sardynki, łosoś), nabiale, jajkach. Zaś witamina D2 jest syntezowana przez grzyby, często stosowana jest jako suplement diety, gdyż jej właściwości podobne są do witaminy D3.
Rola w dermatologii
Kalcytriol, czyli aktywna postać witaminy D3 przede wszystkim wpływa na stymulację różnicowania keratynocytów, hamuje także ich proliferację. Krótko mówiąc, normalizuje proces róznicowania sie komórek naskórka, objawia się to wzrostem ekspresji cytokeratyny 5 i 10. Witamina D3 zwiększa ekspresję transglutaminazy 1, która jest enzymem wpływającym na tworzenie się prawidłowych wiązań między ceramidami a białkami w obrębie koperty rogowej, otaczającej każdy keratynocyt. Zmniejsza naciek zapalny, dlatego z powodzeniem wykorzystywana jest w terapii łyszczycy. Dodatkowo zmniejsza wytwarzanie interleukiny (IL) 1 i 8 przez keratynocyty, pod wpływem TNF (czynnik martwicy nowotworów). Zmniejsza produkcję IL-2 i IFN-gamma (interferon gamma) przez limfocyty T. Przyśpiesza tempo gojenia się ran. Pamiętajmy, że szrokość geograficzna, w której żyjemy wymusza u nas suplementację witaminą D. Obecnie stosuje się dwie pochodne witaminy D w terapii miejscowej łuszczycy: kalcypotriol i takalcytol. Kalcypotriol jest syntetyczną pochodną kalcytriolu, który aplikuje sie na zmiany łuszczycowe. Jednakże nie mozna go stosować na skórę twarzy i głowy. Łączy sie go nieraz z promieniowaniem UVB-311 nm oraz UVAI. Takalcytol jest także syntetyczną pochodną kalcytriolu. Wykazuje silniejsze działanie lecznicze, przy jednoczesnym zmniejszeniu efektów ubocznych. Preparat ten mozna aplikować na skórę głowy. Również takalcytol jest czesto łączony z fototerapią UVB-311 nm. Zalecana dawka dla osób powyżej 18 r. ż. to 800-2000 IU, jednak jest ona uzalezniona od wieku ( z wiekiem mamy coraz mniej 7-dehydrocholesterolu), wagi, od towarzyszących chorób. Suplementacja jest wręcz obowiązkowa od września do kwietnia, jednak w przypadku schorzeń dermatologicznych, w których zalecana jest ciągła ochrona przeciwsłoneczna, np. toczeń rumieniowaty, zapalenie skórno-mięśniowe, osutki świetlne, porfirie, pęcherzyce taka suplementacja zalecana jest przez cały rok.
Katelicydyny a schorzenia dermatologiczne
Jednym z elementów wrodzonej odporności naszej skóry sa peptydy przeciwdrobnoustrojowe (antimicrobial peptides, AMP), do których, m.in. należą defensyny i katelicydyny. Defensyny sa bogate w cysteinę, wykazują działanie wobec bakterii, grzybów i wirusów. Znajdują się obficie w granulocytach obojętnochłonnych i są wydzielane przez histiocyty (komórki układu odpornościowego, które stanowią element skóry właściwej). Katelicydyny wykazują podobne działanie, posiadają dwie główne funkcje. Po pierwsze działają silnie przeciwdrobnoustrojowo oraz inicjują odpowiedź komórkową skóry, co skutkuje produkcją cytokin i rozwojem stanu zapalnego. Witamina D3 jest głównym czynnikiem wpływającym na proces syntezy katelicydyn. Zaburzenia w obrębie katelicydyn skorelowane są z pewnymi schorzeniami dermatologicznymi, takimi jak: atopowe zapalenie skóry, łuszczyca oraz trądzik różowaty. W przypadku AZS dochodzi do zaburzeń syntezy peptydów przeciwdrobnoustrojowych. Wynika to z uwalniana przez limfocyty Th2 IL-4 i IL-13, co skutkuje zahamowaniem syntezy AMP. W wyniku tych zaburzeń dochodzi do upośledzenia ochrony przeciwdrobnoustrojowej, co zwiększa prawdopodobieństwo występienia u chorych nadkażeń bakteryjnych. U chorujących na trądzik różowaty obserwuje się zwiększone stężenie katelicydyn w postaci peptydu LL-37 ( prawidłowo LL-37 sa przekształcane w mniejsze peptydy o silniejszym mechanizmie przeciwdrobnoustrojowym). Więc nadmiar katelicydyn, a także nieprawidłowe ich przetwarzanie indukuje objawy naczyniowe obecne w tym schorzeniu. W przypadku chorujących na łuszczycę dochodzi do wytworzenia kompleksu
LL-37 z własnym DNA, powoduje to uwolnienie IFN-alfa, co skutkuje stopniową aktywacją odpowiedzi T-komórkowej. W tarapii AZS zaleca sie suplementację witamina D, u chorych zauważono znaczącą poprawę stanu skóry. Mimo, że suplementacja witaminą D w przypadku łuszczycy teoretycznie powinna nasilać proces zapalny, działa ona wręcz odwrotnie. Działa ona przeciwzapalnie, zmniejsza syntezę cytokin kluczowych w patogenezie tej choroby.
Podsumowanie
Witamina D wykazuje niezwykle zróżnicowane działanie, poczynając od wpływu na prawidłowy proces tworzenia kości, kończąc na niezwykle istotnym znaczeniu dla systemu odpornościowego skóry. Wpływa w sposób bezpośredni na mechanizmy obrony przed drobnoustrojami. Suplementacja witamina D3 wydaje sie być konieczan nie tylko u osób zdrowych, ale także u takich, które borykają się takimi schorzeniami jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry.
Zdjęcie wyróżniające z zasobów freepik.com
- Sulforafan
- Żelazo
- Witamina K
- Witamina C
- Witamina B6
- Kwas foliowy
- Kwas gamma linolenowy
- Cynk
- Kwercetyna
- Kemferol
- Beta-karoten
- Chlorofil
- Fikocyjanina
Chciałabym dzisiaj się z Wami podzielić genialnym przepisem na pyszny koktajl. Ten koktajl to prawdziwa eksplozja smaku i witamin. Ta mieszanka jest wypełniona po brzegi dobroczynnymi dla skóry substancjami, opis ich działania znajdziecie poniżej. Mam nadzieję, że przypadnie Wam do gustu.
Zielony koktajl z jarmużem i spiruliną
- 250 ml wody,
- połówka jabłka,
- 1/2 mango,
- duża garść jarmużu,
- sok z połówki małej cytryny,
- kilka listków mięty,
- łyżeczka spiruliny.
Wszystkie składniki wrzucamy do blendera i miksujemy na gładką konsystencję.
Na zdrowie!
Zielony koktajl to szereg niezwykle cennych dla naszej skóry związków biologicznie czynnych. Tym samym ta bogata mieszanka nie tylko genialnie smakuje, ale również jest eksplozją dobroci dla skóry.
Sulforafan
Sulforafan należy do grupy izotiocyjanianów. Wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe poprzez indukowanie enzymów I i II fazy detoksykacji niektórych karcynogenów. Dodatkowo hamuje procesy zapalne. Jest niezwykle silnym antyoksydantem, aktywuje ścieżkę Nrf2, stymulującej odpowiedź antyoksydacyjną, spowalniając tym samym proces starzenia się skóry zależny od stresu oksydacyjnego. Wykazuje zdolność blokowania jądrowego czynnika transkrypcyjnego NF-κB, co prowadzi do zmniejszenia wydzielania zapalnych cząstek sygnalizacyjnych. Z punktu widzenia dermatologii funkcja ta może być kluczowa w wspomaganiu leczenia łuszczycy. Podwyższone stężenie tego czynnika, ma istotne znaczenie w patogenezie i rozwoju tej choroby.
Żelazo
Enzymy kluczowe do syntezy kolagenu, czyli hydroksylaza lizynowa i hydroksylaza prolinowa, mają w swoim centrum aktywnym jon Fe2+. Czyli żelazo jest niezbędne do prawidłowej syntezy tego białka podporowego. Kolejnym niezwykle cennym dla naszej skóry enzymem zależnym od żelaza jest katalaza, katalizuje ona proces rozkładu nadtlenku wodoru do wody i tlenu. Ochrania komórki dzięki silnemu działaniu przeciwutleniającemu. Usuwa toksyczne produkty uboczne reaktywnych form tlenu. W katalazie występuje hem, gdzie w centralnym położeniu znajduje się atom żelaza (Fe3+). Badania wykazały, że mieszki siwych włosy miały niższy poziom katalazy i wyższy poziom nadtlenku wodoru. Mężczyźni mają niższe stężenie przeciwutleniacza katalazy w skórze, która występuje zarówno w naskórku, jak i w skórze właściwej. W przypadku trądziku pospolitego katalaza był znamiennie niższy niż w grupie kontrolnej. Katalaza jest jednym z enzymów, które odpowiadają za radzenie sobie ze stresem oksydacyjnym w melanocytach.
Witamina K
Witamina K reguluje krzepliwość krwi, zmniejsza powstawanie siniaków czy rozszerzonych naczynek. Witamina K zwiększa szczelność ścianek naczyń krwionośnych oraz zapobiega ich pękaniu, ogranicza mikrokrwawienia oraz wspomaga procesy regeneracyjne skóry.
Witamina C
Kwas askorbinowy stanowi element centrów enzymów przekształcających prolinę w hydroksyprolinę (hydroksylaza prolinowa), lizynę w hydroksylizynę (hydroksylaza lizynowa) podczas syntezy kolagenu. Uczestniczy w procesach metabolicznych tyrozyny, fenyloalaniny, żelaza, histaminy, noradrenaliny, karnityny, białek oraz lipidów. Działa ochronnie na środbłonek naczyń krwionośnych, jest więc niezwykle cenionym związkiem w terapii skóry naczyniowej, trądziku różowatego. Działa silnie przeciwutleniająco, dezaktywuje nadtlenek wodoru, tlen singletowy oraz anionorodnik ponadtlenkowy. Indukuje procesy naprawcze DNA. Stymuluje syntezę kolageny typu I oraz II, hamuje metaloproteinazy MMP, czyli enzymy degradujące macierz pozakomórkową. Kwas askorbinowy zapobiega utlenianiu się jonów żelaza, które odgrywają kluczową rolę w syntezie kolagenu. Witamina C stymuluje syntezę ceramidów, czyli niezwykle ważnych składowych lipidowych naszej skóry. W terapii anty-aging witamina C odgrywa kluczową rolę głównie poprzez indukowanie syntezy kolagenu, ceramidów (wraz z wiekem głównie spada poziom ceramidu 3) oraz dzięki silnemu działaniu antyoksydacyjnemu i przeciwzapalnemu.
Witamina B6
Witamina B6 bierze udział w przemianie aminokwasów oraz kwasów tłuszczowych, a więc wpływa na metabolizm komórkowy komórek skóry. Działa jako inhibitor 5-alfa-reduktazy. Na zmiany trądzikowe wpływa przede wszystkim dihydroksytestosteron (DHT), który powstaje z testosteronu pod wpływem enzymu 5-alfa-reduktazy. DHT intensyfikuje wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe, jego poziom może być podwyższony w przebiegu trądziku pospolitego.
Kwas foliowy
Jego aktywność jest związana z syntezą kwasów nukleinowych oraz wpływem na metabolizm aminokwasów. W badaniach wykazano, że niski poziom kwasu foliowego zwiększa wypadanie włosów
Kwas gamma linolenowy
Kwasem tłuszczowym, który występuje w spirulinie w niezwykle dużych ilościach, jest kwas gamma-linolenowy (GLA). W spirulinie obecne są także inne kwasy tłuszczowe, takie jak kwas eikozapentaenowy (EPA) oraz dokozaheksaenowy (DHA). Wraz z upływającym czasem, w naszej skórze znacząco zmniejsza się poziom kwasu gamma-linolenowego, wynika to z obniżonego poziomu enzymu- ∆-6-desaturazy, który katalizuje przemianę kwasu linolowego do gamma- linolenowego. Kwas gamma-linolenowy jest metabolizowany do kwasu dihomo-gamma-linolenowego (DGLA), który jest następnie przekształcany do prostaglandyny E1 (PGE1) oraz 15-HETE, które działają silnie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowo oraz antyproliferacyjnie. Wiele chorób skóry przebiega z obniżonym poziomem tej prostaglandyny, np. w przypadku łuszczycy. Dlatego dieta osoby chorej na łuszczycę powinna być bogata w ten kwas tłuszczowy. Niedobory GLA mogą skutkować uszkodzeniem bariery naskórkowej, osłabieniem funkcji ochronnych skóry, co może prowadzić do rozwoju zmian zapalnych. Suplementacja kwasem gamma-linolenowym łagodzi również przebieg atopowego zapalenia skóry.
Cynk
Cynk jest niezbędnym pierwiastkiem naszej skóry, wspomaga działanie enzymu dysmutaza ponadtlenkowa, wykazując działanie antyoksydacyjnie. Wymiata wolne rodniki w celu ochrony komórek. Cynk przyśpiesza procesy naprawy oraz regeneracji skóry. Wspomaga syntezę białek oraz produkcję kolagenu. Wykazano, że jego prawidłowy poziom hamuje stany ropne oraz zapalne skóry. Bierze udział w przetwarzaniu kwasów tłuszczowych, które wpływają na płynność błon komórkowych oraz ich przepuszczalność. Cynk jest obiecującym narzędziem w walce z trądzikiem, reguluje gospodarkę hormonalną oraz zmniejsza produkcję sebum. Jest inhibitorem enzymu 5-alfa-reduktaza, który katalizuje przemianę testosteronu do dehydrotestosteronu (DHT). DHT jest silnie związany z łysieniem androgenowym, hirsutyzmem, nadmiernie przetłuszczającą się skórą. Cynk wpływa na system odpornościowy, pobudza wydzielanie związków przeciwzapalnych, dzięki temu skóra może prawidłowo funkcjonować. Pierwiastek również działa na komórki macierzy włosa. Aktywuje enzymy, które odpowiadają za przemiany białek, wpływa jednocześnie na tworzenie się wiązań dwusiarczkowych, kluczowych w procesie wzrostu włosa. Gwarantują one wytrzymałość struktury włosa. Cynk uczestniczy w tworzeniu keratyn, czyli grupie nierozpuszczalnych w wodzie białek fibrylarnych wytwarzanych przez keratynocyty. Uczestniczy czynnie w wytwarzaniu prostaglandyn, wpływając tym samym na funkcje wydzielnicze skóry.
Kwercetyna
Poprzez chelatowanie miedzi w enzymie tyrozynaza staje się jej inhibitorem. W procesie melanogenezy tyrozynaza katalizuje przemianę tyrozyny do DOPA, a następnie konwersję DOPA do dopachinonu. Inhibitory tyrozynazy są niezwykle istotnym narzędziem w walce z przebarwieniami, dlatego kwercetyna może być przydatnym narzędziem w walce z nimi.
Kemferol
Hamuje hialuronidazę (enzym degradujący kwas hialuronowy) oraz elastazę, wzmacnia tkankę łączną oraz uszczelnia naczynia krwionośne. Jest inhibitorem cyklooksygenazy (COX), dzięki czemu hamuje przemiany kwasu arachidonowego i zmniejsza poziom PGE2, działając tym samym przeciwzapalnie.
Beta-karoten
Beta-karoten jest prekursorem witaminy A. Jest niezwykle silnym przeciwutleniaczem, efektywnie wygasza rodniki nadtlenkowe oraz tlen singletowy. Witamina A pobudza syntezę elastyny, prokolagenu, fibryliny oraz kolagenu typu I, III oraz VII. Silnie hamuje aktywność metaloproteinaz, czyli enzymów degradujących macierz pokakomórkową, w tym kolagen. Hamuje aktywność enzymu lipooksygenazy (LOX), hamując przemiany kwasu arachidonowego, wykazując działanie przeciwzapalne. Z punktu widzenia skóry silnie przetłuszczającej się witamina A jest kluczowa, ogranicza proliferację komórek gruczołu łojowego, ograniczając wydzielanie sebum.
Chlorofil
Chlorofil wraz z żelazem i witaminą B12 wykazują działanie krwiotwórcze. Przyśpiesza proces regeneracji oraz gojenia się ran.
Fikocyjanina
To niebieski bioaktywny barwnik, którego zawartość w spirulinie wynosi ok. 7%. Fikocyjanina jest silnym wymiataczem wolnych rodników, hamuje tzw. peroksydację lipidów (proces utleniania nienasyconych kwasów tłuszczowych). Niebieski barwnik spiruliny blokuje uczestniczące w reakcji zapalnej enzymy: cyklooksygenazę (COX) oraz lipooksygenazę (LOX). Z ich udziałem wytwarzane są, m.in. związki prozapalne, np. PGE2 (prostaglandyna E2). Podwyższone miano tych enzymów obserwuje się, m.in. w przebiegu trądziku pospolitego, bardzo istotne w terapii tej choroby jest obniżenie poziomu tych enzymów, które dodatkowo indukują stan zapalny w skórze.
Połączenie kilku składników o niezwykle bogatym składzie daje nam bombę zdrowotną dla naszej skóry. Wymieniłam kilka, kluczowych składowych koktajlu. Pamiętajmy że witamin, mikro oraz makroelementów w środku jest znacznie więcej. Każdy z nich pełni szereg istotnych dla zdrowia naszej skóry funkcji. Niektóre z nich są silnymi zmiataczami wolnych rodników, opóźniając tym samym proces starzenia skóry. Inne działają silnie przeciwzapalnie, przyśpieszając proces regeneracji skóry. Jeszcze inne intensywnie stymulują produkcję białek podporowych skóry takich jak kolagen oraz elastyna. Dlatego tak ważne jest aby znalazły się one w naszej codziennej diecie dla pięknej skóry.
